İnternet ortamında işlenen suçlardan sorumluluk konusunu Türkiye’ de ilk kez ayrıntılı olarak düzenleyen yasa 04.05.2007 tarihinde kabul edilerek 23.05.2007 tarihli ve 26530 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanıp yürürlüğe giren 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun olup; “içerik sağlayıcı, yer sağlayıcı, erişim sağlayıcı ve toplu kullanım sağlayıcıların yükümlülük ve sorumlulukları ile internet ortamında işlenen belirli suçlarla, içerik, yer ve erişim sağlayıcıları üzerinden mücadeleye ilişkin esas ve usulleri düzenlemektedir” diyerek amaç ve kapsamı belirlemiştir.
Bir internet sitesinin içerik ve yer sağlayıcı bilgilerine açık kaynaklardan whois sorguları ile ulaşmak mümkündür. Bunun için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ nun da //sitesorgu adresinden oluşturduğu açık kaynaklı bir sistemi mevcuttur. İnternet kullanıcıları bu sistem üzerinden site ile ilgili içerik ve yer sağlayıcı iletişim bilgilerine ulaşabilmektedir.
Engellemeye yönelik vatandaş başvurusundan sonraki aşamalar;
- İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişilerin talepleri, içerik ve-veya yer sağlayıcı tarafından en geç 24 saat içerisinde cevaplandırılır.
- İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talepleri doğrultusunda hâkim 5651 sayılı Kanun kapsamında erişimin engellenmesine karar verebilir.
- Hakim, vereceği erişimin engellenmesi kararına esas olarak, yalnızca kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb, şeklinde) içeriğin engellenmesi yöntemiyle verir. Zorunlu olmadıkça internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişim engellenmesine karar verilemez. Ancak, hâkim URL adresi belirtilerek içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle ihlalin engellenemeyeceğine kanaat getirmesi halinde, gerekçesini de belirtmek kaydıyla, internet sitesindeki tüm yayına yönelik olarak erişimin engellenmesine de karar verebilir.
- Hâkimin bu madde kapsamında verdiği erişimin engellenmesi kararları doğrudan Erişim Sağlayıcıları Birliği’ ne gönderilir. ( 5651 sayılı Kanun m.6/A)
- Erişimin engellenmesine konu içeriğin yayından çıkarılmış olması durumunda hâkim kararı kendiliğinde hükümsüz kalır.
- Birlik tarafından erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğe erişimin engellenmesi kararının gereği derhal en geç dört saat içinde erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir.
- Hâkimin verdiği erişimin engellenmesi kararına konu kişilik hakkının ihlaline ilişkin yayının başka internet adreslerinde de yayınlanması durumunda ilgili kişi tarafından işim Sağlayıcı Birliği’ ne müracaat edilmesi halinde mevcut karar bu adresler için de uygulanır.
Bilişim suçları, teknolojik gelişmelerin sonucu olarak yaygın bir suç türü olarak ortaya çıkmıştır. Yöntemleri değişen ve gelişen suç tipi özelliği gösterir.
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’ nun onuncu bölümünde, “Bilişim Alanında Suçlar” başlığı altında “bilişim sistemine girme, sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme ile banka ve kredi kartlarının kötüye kullanılması “ konularında düzenleme mevcuttur.
TCK m.243 : (1) Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren veya orada kalmaya devam eden kimseye bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir. (2) Yukarıdaki fıkrada tanımlanan fiillerin bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemler hakkında işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir. (3) Bu fiil nedeniyle sistemin içerdiği veriler yok olur veya değişirse, altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (4) (Ek:24/3/2016-6698/30 md.) Bir bilişim sisteminin kendi içinde veya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerini, sisteme girmeksizin teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
TCK m.244 : (1) Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Bir bilişim sistemindeki verileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilmez kılan, sisteme veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (3) Bu fiillerin bir banka veya kredi kurumuna ya da bir kamu kurum veya kuruluşuna ait bilişim sistemi üzerinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. (4) Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan fiillerin işlenmesi suretiyle kişinin kendisinin veya başkasının yararına haksız bir çıkar sağlamasının başka bir suç oluşturmaması halinde, iki yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
TCK m.245 : (Değişik:29/6/2005-5377/27 md.) (1) Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her ne suretle olursa olsun ele geçiren veya elinde bulunduran kimse, kart sahibinin veya kartın kendisine verilmesi gereken kişinin rızası olmaksızın bunu kullanarak veya kullandırarak kendisine veya başkasına yarar sağlarsa, üç yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (2) Başkalarına ait banka hesaplarıyla ilişkilendirerek sahte banka veya kredi kartı üreten, satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (3) Sahte oluşturulan veya üzerinde sahtecilik yapılan bir banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayan kişi, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (4) Birinci fıkrada yer alan suçun; a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, b) Üstsoy veya altsoyun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın, c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin, zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz. (5) (Ek:6/12/2006 – 5560/11 md.) Birinci fıkra kapsamına giren fiillerle ilgili olarak bu Kanun’ un malvarlığına karşı suçlara ilişkin etkin pişmanlık hükümleri uygulanır.
Yasak cihaz veya programlar;
TCK m. 245/A (Ek:24/3/2016-6698/30 md.) (1) Bir cihazın bilgisayar programının, şifrenin veya sair güvenlik kodunun; münhasıran bu bölümde yer alan suçlar ile bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenebilen diğer suçların işlenmesi için yapılması veya oluşturulması durumunda, bunları imal eden, ithal eden, sevk eden, nakleden, depolayan kabul eden, satan, satışa arz eden, satın alan, başkalarına veren veya bulunduran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
5651 sayılı Kanun’ un 8 nci maddesinde erişimi engellenebilecek suçları katalog halinde saymıştır;
5237 sayılı TCK’ nda yer alan; 1) İntihara yönlendirme (m.84), 2)Çocukların cinsel istismarı (m.103/1), 3) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (m.190), 4) Sağlık için tehlşikeli madde temini (m.194), 5) Müstehcenlik (m.226), 6) Fuhuş (m.227), 7) Kumar oynanması için yer ve mekan sağlama (m.228), suçları ve 25/7/1951 tarihli ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında yer alan suçlar.
Bu suçlardan biri veya birkaçına ilişkin suç tespit edilen bir internet sitesi ile ilgili vatandaşlarımız ihbarweb.org.tr adresinden şikayetlerini gerçekleştirebilmektedirler.
İnternet ortamında yapılan yayılan içeriği nedeniyle özel hayatın gizliliğini ihlal edildiğini iddia eden kişiler 5651 sayılı Kanun’ un 9/A maddesinde belirtildiği üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK)’ na doğrudan başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını isteyebilirler.
Başvuru yukarıda bshsedildiği gibi bir takım bilgiler içermelidir. Hukuk & Danışmanlık online hattımızla kurulacak irtibatta gerekli destek istenebilmektedir.
Alpertunga Budak
Avukat
Alpertunga Budak Hukuk & Danışmanlık Bürosu
